گزارش شاپ كار؛

چرخ خودروسازی امسال می چرخد یا مثل سابق می لنگد؟

شاپ کار: صنعت خودروی کشور که روزی قرار بود از نظر کمیت و کیفیت پاسخگوی نیازهای عمده مردم باشد؛ امروز به نقطه ای رسیده که مورد انتقاد بیشتر مسئولان قرار گرفته است.

به گزارش شاپ کار به نقل از مهر، صنعت خودروی کشور که روزی قرار بود از نظر کمیت و کیفیت پاسخگوی نیازهای عمده مردم باشد؛ امروز به نقطه ای رسیده که مورد انتقاد رهبری، رئیس جمهوری، وزرا، نمایندگان مجلس، پلیس، استاندارد، مردم و حتی خود خودروسازان قرار گرفته است.
در ادامه این مطلب، وعده های داده شده از جانب وزیر صمت در مورد اصلاح و بهبود صنعت و بازار خودروی کشور به تفکیک ماه آمده است.
مرداد ۱۴۰۰؛ وعده هایی قبل از وزیر شدن
مرداد ماه سال ۱۴۰۰، سید رضا فاطمی امین بعنوان وزیر پیشنهادی صمت از جانب دولت به مجلس معرفی شد؛ در همین رابطه خبرگزاری مهر برای تبیین نظرات فاطمی امین ۲۹ مرداد ماه گفتگویی با وی انجام داد.
فاطمی امین در این گفتگو ضمن تاکید بر این که مشکل صنعت خودرو را سازوکارهای اقتصادی و ساختارهای مدیریتی می داند، اعلام نمود که در صورت تکیه زدن بر کرسی وزارت، ۳ اقدام شامل رقابتی شدن صنعت خودرو، افزایش مقیاس تولید و اصلاح ساختارهای مدیریتی و اقتصادی را به مرحله اجرا خواهد رساند.
آنطور که فاطمی امین وعده داده بود در سال ۱۴۰۳ حداقل باید ۳۰ درصد از خودرو های ساخته شده صادر شود. یعنی از هر سه خودرویی که تولید می شود، یک خودرو صادر شود. همینطور از سال ۱۴۰۳ به بعد دیگر تولید خودرو های یک ستاره و دو ستاره ممنوع می شود و کیفیت ارتقا می یابد.
وی همینطور در قسمتی دیگر ضمن موافقت با آزادسازی واردات خودرو گفته بود که «باید تعرفه های واردات خودرو را با یک زمانبندی کاهش داد؛ در یک برنامه زمانبندی که همزمان مقیاس تولید افزایش یابد، ساختار مدیریتی اصلاح و زیرساخت های اقتصادی فراهم گردد میتوان تعرفه واردات خودرو را کم کرد تا رقابت مدنظر در صنعت خودرو شکل بگیرد.»
شهریور ۱۴۰۰؛ وعده تدوین دو برنامه برای خودروسازی
فاطمی امین که دوم شهریور ماه در جلسه رای اعتماد مجلس به وزرای پیشنهادی دولت سیزدهم حضور یافته بود، ضمن اشاره به پایین بودن تیراژ تولید، از تدوین یک برنامه دو ساله برای خودرو اطلاع داده و تاکید کرده بود که «دو تا سه سال دیگر صنعت خودرو به افتخار ملی تبدیل می شود.»
وی همینطور وعده داده بود که «تا آخر سال ۱۴۰۰ میزان مصرف سوخت در خودرو های تولیدی را به کمتر از هشت لیتر در ۱۰۰ کیلومتر می رسانیم.»
پس از دریافت رای اعتماد از مجلس و تکیه بر سکان وزارت صمت، فاطمی امین ۲۲ شهریور ماه ۱۴۰۰ کاهش قیمت همزمان با افزایش تولید و کیفیت و اجرای تعهدات خودروسازان را همچون اهداف وزارت صمت برشمرد و اعلام نمود که «برای صنعت خودروسازی کشور دو برنامه شش ماهه و دو ساله با توان داخلی مشخص کرده است که هر دو برنامه به صورت همزمان از مهر ماه سال ۱۴۰۰ شروع می شود و برنامه کوتاه مدت با هدف رسیدن به اهداف تعیین شده تا آخر سال ۱۴۰۰ ترسیم شده است.»
فاطمی امین ۲۵ شهریورماه سال گذشته در جلسه تودیع و معارفه برخی از معاونان و مدیران وزارت صمت مشکل دیگری از صنعت خودروسازی را یاد شده قرار داده و گفته بود که «آمیختگی کسب و کار با حکمرانی سبب شده که برخی وزارت خانه ها هم حکمرانی و هم بنگاه داری کنند که همین مسئله منجر به ایجاد زیان انباشته ۸۰ هزار میلیارد تومانی برای دو خودرو سازی بزرگ کشور شده است.»
وی برای حل این مشکل وعده داده بود که «ستاد راهبردی شرکت ها و مؤسسات غیر حاکمیتی به ریاست دستیار ویژه وزیر صمت تشکیل خواهد شد و امور در ارتباط با مأموریت حاکمیتی شرکتهای مذکور در زیر مجموعه این ستاد قرار خواهد گرفت.»
مهر ۱۴۰۰؛ ماه وعده های بی شمار با ورود به ماه مهر، فاطمی امین وعده های بسیاری در حوزه خودرو داد؛ وی ۱۰ مهر ماه تاکید کرده بود که «در رابطه با خودرو وزارت صمت برنامه های خوبی برای افزایش تولید و مدیریت قیمت در بازار تدارک دیده است که طی روزهای آتی خبرهای آن اعلام خواهد شد.» در همین راستا هم فاطمی امین ۲۵ مهر ماه ۱۴۰۰ در حاشیه جلسه هیئت نمایندگان اتاق بازرگانی ایران نخستین بار وعده حذف قرعه کشی خودرو از سال ۱۴۰۱ را داد و اعلام نمود که «برنامه داریم در سال آینده بحث قرعه کشی خودرو را حذف نماییم.» وی در این نشست وعده دیگری هم داده بود در خصوص این که «سال ۱۴۰۰ با افزایش تولید صد هزار دستگاه خودرو، تولید این محصول به یک میلیون دستگاه خواهد رسید. ضمن این که سال آینده یک میلیون و ۶۰۰ هزار دستگاه خودرو در کشور تولید می شود.» فاطمی امین وعده دیگری هم در همین جلسه در خصوص قطع رابطه دلار با قیمت خودرو داده بود، با این توضیحات که «در حال حاضر ۳۰ درصد از قطعات خودرو وارد می شود و طبیعی است که این قطعات مطابق قیمت دلار نرخ گذاری شوند منتهی ۴۰ درصد قیمت نهایی خودرو وابسته به محصولاتی است که در داخل ایران تولید می شوند اما این محصولات هم از قیمت دلار تبعیت می کنند. همین مسئله باعث می شود قیمت خودرو با قیمت دلار گرفتار نوسان شود ما این رابطه را قطع خواهیم کرد.» فاطمی امین ۱۸ مهر ماه هم در گفت و گویی که با خبرنگار مهر داشت، برنامه ریزی برای صادرات خودرو را یاد شده قرار داده و گفته بود که «برنامه در ارتباط با صادرات خودرو درحال تدوین است و تا دو هفته دیگر تکمیل می شود که بعد از تکمیل طرح، جزئیات آن منتشر خواهد شد.» آبان ۱۴۰۰؛ ماهِ وعده افزایش تولید و عرضه و کیفیت فاطمی امین در بدو ورود به آبان ماه ۱۴۰۰، وعده قابل توجهی داد. وی در تاریخ یکم آبان ماه که از خط تولید خودروی تارا اتوماتیک بازدید می کرد، ضمن بیان این که روزهای خوبی را برای این صنعت پیش رو داریم، اعلام نمود که «روند قیمت خودرو در بازار آزاد تا آخر سال ۱۴۰۰ کاهشی خواهد شد.» او همینطور افزایش کیفیت را هم یاد شده قرار داده و گفته بود که «از مدیران خودروسازی خواسته ایم که در کوتاه ترین زمان، کیفیت خودرو های تولیدی خویش را بالا برند تا رضایت مشتریان را به دست آورند.» وزیر صمت وعده دیگری هم در نهم آبان ماه در مورد افزایش تیراژ تولید از -دو هفته دیگر- داده و اعلام نموده بود که «منتظر آمار تولید آخر سال خودروسازها نمی مانیم و برنامه هفتگی از آنها خواسته ایم. موج جدید افزایش تولید خودرو از دو هفته دیگر شروع خواهد شد و مردم آنرا می بینند.» فاطمی امین ۱۶ آبان ماه در جریان افتتاح شانزدهمین نمایشگاه بین المللی قطعات، لوازم و مجموعه های خودرو وعده جالبی در مورد انباشت خودرو در پارکینگ خودروسازان داد؛ وی اعلام نمود که «طی هفته های آینده خودرو های باقی مانده در کف پارکینگ خودروسازان تکمیل شده و به بازار عرضه خواهند شد. همینطور از هفته آینده ایران خودرو روزانه ۵۰۰ دستگاه و سایپا ۲۰۰ دستگاه بیشتر از ظرفیت کنونی خود تولید خواهند کرد که بدین سان عرضه خودرو افزایش می یابد.» وی در بخش دیگری از سخنانش ضمن اشاره به رابطه نادرست خودروساز و قطعه ساز که باعث پیچیده شدن مدیریت، سخت شدن کنترل کیفیت قطعات و قیمت ها شده، وعده داده بود که «به دنبال مجموعه سازی در صنعت خودرو است تا از این طریق به جای این که هر خودروساز با ۷۰۰ تا ۸۰۰ قطعه ساز کار کند، با ۷۰ تا ۱۰۰ مجموعه ساز کار خواهد نمود.» آذر ۱۴۰۰؛ وعده چندباره کاهش قیمت و حذف قرعه کشی فاطمی امین ۱۷ آذر ماه در حاشیه جلسه ستاد تنظیم بازار، به تدوین ۹ پروژه در وزارت صنعت برای خودرو اشاره کرده و گفته بود که بعضی از این پروژه ها طی ۶ ماه پیاده سازی خواهند شد. او همینطور در همین روز وعده داده بود که «به زودی با افزایش تولید مواجه خواهیم شد که بازار را آرام می کند.» فاطمی امین در این ماه گریزی هم به قیمت خودرو زده بود و ضمن اشاره به غیرواقعی بودن قیمتها، وعده داده بود که «قیمت خودروساز را به حقیقت و قیمت بازار نزدیک می نماییم که در این صورت قیمت های بازار هم تعدیل می شود. وی همچون ماه های قبل باردیگر حذف قرعه کشی در ۱۴۰۱ را یاد شده قرار داده و ضمن وعده کاهش قیمت خودرو، گفته بود که «با کاهش قیمت تمام شده (بر اساس قیمت های ثابت) که برای سال ۱۴۰۱ برنامه ریزی شده، سال ۱۴۰۱ قرعه کشی برای عرضه خودرو نخواهیم داشت و قیمت بازار رو به کاهش خواهد داشت.» وزیر صمت ۱۹ آذر ماه در بروجرد وعده تعادل بخشی به بازار خودرو تا آخر ۱۴۰۰ را داده و گفته بود که «با عرضه و تحویل ۱۳۰ هزار دستگاه خودرو تا آخر سال ۱۴۰۰، بازار قیمت این حوزه به تعادل برسد.» فاطمی امین ۲۷ آذر ماه هم در حاشیه جلسه با مبحث عرضه برنامه های کوتاه مدت و میان مدت وزارت صمت برای توسعه سرمایه گذاری در کشور، وعده خروج بعضی از خودرو از شمول قیمت گذاری را داده و گفته بود که «قیمت گذاری هم روش های مختلفی دارد بعضی از محصولات مشمول قیمت گذاری نیستند.»
دی ۱۴۰۰؛ قول ۲ ساله برای رفع ناکارآمدی های صنعت خودرو بیستم دیماه وزیر صمت در دیداری که با معاون علمی و فناوری رئیس جمهوری داشت، مبحث دانش بنیان شدن صنعت خودرو را مورد بررسی و تحلیل قرار داد و اعلام نمود که صنعت خودرو دانش بنیان می شود. فاطمی امین ۳۰ دیماه در یک گفت و گوی تلویزیونی ضمن تاکید بر این که صنعت خودروی ما بیمار است، اعلام نمود که «من قول ۲ ساله برای رفع ناکارآمدی های صنعت خودرو می دهم.» وی مجدد حذف قرعه کشی در ۱۴۰۱ را یاد شده قرار داده و گفته بود که «سال ۱۴۰۱ قرعه کشی نخواهیم داشت و به این سمت می رویم که بیشتر از نیاز داخلی، خودرو تولید نماییم که قرعه کشی را از بین خواهد برد. سال ۱۴۰۱ خبرها و چشم انداز خوبی از صنعت خودرو خواهیم داشت.» بهمن ۱۴۰۰؛ بهبود کیفیت و احیای صنعت خودرو در ۱۴۰۱ فاطمی امین یکم بهمن ماه در بازدید از خودرو های صدمه دیده از حادثه تصادف زنجیره ای بهبهان - اهواز، وعده داد که «در خصوص کیفیت خودرو های تولید داخل و یا خودرو های وارداتی بی کیفیت هم بیشتر از گذشته توجه خواهیم کرد.» وی سوم بهمن ماه در حاشیه جلسه با کمیسیون صنایع و معادن مجلس، از همکاری دو قوه مجریه و مقننه برای بهبود مشکلات صنعت خودرو اطلاع داده و گفته بود که «قرار است کار مشترکی بین دولت و مجلس درباره صنعت خودرو شکل بگیرد تا بتوانیم با تصویر روشنی از پروژه ها و برنامه های تحولی در این صنعت روبرو شویم.» فاطمی امین ۵ بهمن ماه در جلسه علنی مجلس، روابط ناصحیح بین خودروساز و قطعه ساز را عاملی برای پایین بودن کیفیت خودرو عنوان نمود و گفته بود که «در برنامه کوتاه مدت به دنبال این هستیم که به سرعت مشکلاتی که در خودروسازی وجود دارد را رفع نماییم و تا حدی وضعیت کیفیت را بهبود دهیم.» او همینطور ضمن تاکید بر این که در سال ۱۴۰۱ احیای اولیه صنعت خودرو را خواهیم داشت، وعده ای در مورد خروج دولت از بنگاهداری خودروسازان داد و گفته بود که «در اسرع وقت سهام های سازمان گسترش به سهامداران خصوصی واگذار خواهد شد.» او همینطور گفته بود که «بنگاهداری برای دولت مکافات است ما قائل نیستیم در بنگاه ها و شرکت هایی مثل سایپا و ایران خودرو ورود داشته باشیم، اصل این مسئله را می پذیرم و به سمت اصلاح حرکت خواهیم کرد. اسفند ۱۴۰۰؛ آزادسازی واردات و واگذاری مدیریت دولتی فاطمی امین ۲۲ اسفند ماه با حضور در برنامه نگاه یک، وعده های زیادی در مورد خودرو برای سال ۱۴۰۱ داد؛ برنامه ریزی برای معرفی ۳ خودروی جدید، واگذاری مدیریت خودروسازی به مردم، حذف تدریجی قرعه کشی خودرو از اواسط سال آینده، کاهش ۱۵ درصدی قیمت تمام شده خودرو و کاهش فاصله قیمت کارخانه و بازار همچون این وعده ها بود. وی گفته بود که «به مردم اطمینان می دهیم از اواسط سال آینده خیلی از مسائل در زمینه قرعه کشی، کیفیت و موضوعات دیگر یک به یک حل خواهد شد ولی یک دوره ۲ ساله نیاز دارد تا به صورت کامل بتوانیم این مسائل را حل نماییم.» وزیر صمت ۲۳ اسفند ماه در نشست خبری اعلام نموده بود که «به زودی از خودروسازان خواهیم خواست تا قیمت تمام شده خودرو را اعلام کنند.» او همینطور افزایش ۵۰ درصدی تولید خودرو در ۱۴۰۱ را یاد شده قرار داده و گفته بود که «سال آینده از نظر سخت افزاری تولید یک میلیون و ۶۰۰ هزار دستگاه خودرو قابل تحقق است.» فاطمی امین ۲۵ اسفند ماه با حضور در شرکت ایران خودرو گفته بود که «حد استاندارد خودرو های در کف پارکینگ خودروسازان معادل دو هفته تولیداتشان است و هر دو خودروساز بزرگ قول دادند که تا آخر اردیبهشت ماه به این حد استاندارد برسند.» فاطمی امین ۲۶ اسفند ماه در حاشیه بازدید از پنج تولیدی و صنعتی در دزفول، وعده تأمین بازار خودرو در ۱۴۰۱ را داده و گفته بود که «اکنون ۵۰۰ هزار کسری خودرو در کشور وجود دارد که دو برنامه از قبیل افزایش تولید و واردات خودرو برای رفع این کمبود در دستور کار است. در سال آینده میزان تولید خودرو در کشور ۱.۵ برابر افزایش خواهد یافت.» وزیر صمت ۲۶ اسفند ماه در مورد واردات خودرو، وعده داده بود که «از خرداد ماه شاهد واردات خودرو خواهیم بود.» همه در انتظار تحقق وعده ها

وضعیت نامطلوب امروز صنعت خودروی کشور محصول چندین و چند دهه است و انتظار چرخش و تحول سریع آن، به جا و معقول به نظر نمی رسد اما اگر آنطور که وزیر صمت وعده داده، مقرر است تحول در این صنعت مهم کشور در سال ۱۴۰۳ رخ دهد، زمینه ها و پایه های آنرا باید سال جاری گذاشت. سالی که بیشتر از دو ماه از آن هم گذشته است.

با اینکه دامنه مسئولیت های وزارت صمت بسیار گسترده بوده و به حوزه خودروسازی محدود نیست اما این مورد پیشانی و ویترین عملکرد این وزارت خانه محسوب شده و چشم مردم به آن دوخته شده است. گلایه ها و توقعات در این حوزه تنها به مردم محدود نیست. بهمن ماه سال قبل رهبر انقلاب در این خصوص فرمودند: «ما در بعضی از محصولات داخلی متأسّفانه شاهد این هستیم که به کیفیّت توجّه نمی شود؛ این خیلی بد است. این همه حمایت در این طول این سال ها از صنعت خودرو در کشور شده، [امّا] کیفیّت خودرو خوب نیست، مردم ناراضی اند، درست هم میگویند، حق با مردم است؛ یعنی اعتراض مردم به جا است. این صنعت نتوانسته رضایت مشتری را جلب کند؛ باید شما بتوانید رضایت مشتری را جلب کنید.»

بلافاصله بعد از این بیانات، یکی از شرکتهای اصلی خودروسازی کشور اطلاعیه ای صادر کرد و ادعا نمود «متعهد می شود با بازبینی در راهبردها و نگاههای اجرایی در جهت تحقق منویات معظم له و رضایت خاطر مردم از محصولات خود، تلاشی جهادی را بیشتر از پیش سرلوحه اقدامات خود قرار دهد.»

حدود سه ماه پس از این بیانات، یک مرتبه دیگر رهبر انقلاب به شکلی به این قضیه ورود کرده و فرمودند؛ «بر اساس آمارهای کارشناسان، هر یک میلیارد دلار واردات از اجناس دارای تولید داخلی مانند کفش، پوشاک و لوازم خانگی، به تعطیلی ۱۰۰ هزار فرصت شغلی در کشور منجر می شود. البته خودروسازها از این حرف سوءاستفاده نکنند چونکه وضع آنها تعریفی ندارد و مقصود، آن جاهایی است که تولید خوب و باکیفیت دارند.»

این گونه مواضع حتی در سطح بالاترین مقامات کشور، بار را بر دوش متولیان این حوزه –بخصوص شخص وزیر صمت- سنگین تر کرده و توقع می رود بشکلی برنامه ریزی و عمل شود که نتیجه آن تحقق وعده های خودرویی باشد. وعده هایی که وقت چندانی تا سر رسید آنها نمانده است کما این که نخستین سال از عمر چهار ساله دولت سیزدهم به سرعت رو به اتمام است.


منبع: شاپ كار